Việt Nam nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa ẩm nên hệ thực vật vô cùng phong phú và đa dạng. Đáng chú ý là nhóm cây thuốc – nhóm cây trực tiếp phục vụ nhu cầu chữa bệnh của con người. Bài viết này giới thiệu hai cây thuốc có tác dụng chữa mụn nhọt mẩn ngứa thuộc họ Cúc (Asteraceace).

1. Bồ công anh: Lactuca indica L., còn gọi là diếp hoang, diếp trời, rau bao, rau chuôi

- Đặc điểm thực vật: cây nhỏ, cao 0,6-1m. Thân mọc thẳng, nhẵn, không cành hoặc rất ít cành. Lá có nhiều hình dạng, lá phía dưới dài 30 cm, rộng 5-6cm, gần như không cuống, chia thành nhiều thuỳ hay răng cưa to nhỏ, lá phía trên ngắn hơn, nguyên chứ không chia thuỳ, mép có răng cưa thưa. Cụm hoa hình đầu, màu vàng, có loại tím.

- Bộ phận dùng: lá, cành

- Công dụng: Dùng làm thuốc chữa mụn nhọn, đau vú, sưng vú, tắc tia sữa, áp xe, tràng nhạc và các vết thương nhiễm trùng. Còn dùng uống trong chữa bệnh đau dạ dày, ăn uống không tiêu, mắt đỏ sưng đau.

2. Sài đất: Wedelia calendulacea L., còn gọi là húng trám, cúc nháp, hoa múc.

- Đặc điểm thực vật: là loại cỏ sống dai, mọc lan bò, chỗ thân mọc lan tới đâu rễ mọc tới đấy, nơi đất tốt có thể cao hơn 0,5m. Thân màu xanh có lông trắng cứng nhỏ. Lá ngắn như không cuống, mọc đối, hình bầu dục thon dài, 2 đầu nhọn, có lông nhỏ cứng ở cả 2 mặt, mép có 1-3 răng cưa nông, hai bên gân chính có 2 gân phụ xuất phát gần như từ một điểm ở phía cuống lá, gân chính và phụ đều nổi ở mặt dưới lá. Cụm hoa hình đâu, cuống hoa thìa lia màu vàng tươi. Quả bế không có lông, đầu thu hẹp lại, tận cùng mang 1 vòng có răng.

- Công dụng: chữa các chứng mụn nhọt, chốc lở, đinh độc, sưng vú, mẩn ngứa, sốt phát ban, viêm bàng quang. Dùng ngoài để tắm trị rôm sảy.

Tài liệu tham khảo

1. Đỗ Tất Lợi (2006), Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam. Hà Nội, Việt Nam: Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật.

2. Đỗ Tất Lợi (2004), Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam. Hà Nội, Việt Nam: Nhà xuất bản Y Học.

Người viết: Nguyễn Thị Thu

Người duyệt: Nguyễn Thị Thuỳ Trang