Kháng kháng sinh (Antimicrobial Resistance – AMR) là khả năng di truyền hoặc mắc phải của vi sinh vật thay đổi theo thời gian và không còn đáp ứng với thuốc, làm cho việc điều trị nhiễm trùng trở nên khó khăn hơn và tăng nguy cơ lây lan bệnh, bệnh nặng và tử vong.

AMR tiếp tục là một mối đe dọa nghiêm trọng đối với việc điều trị các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn trên toàn cầu, đặc biệt là ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình, bao gồm cả Châu Phi. Các yếu tố chính gây gia tăng AMR ở Châu Phi bao gồm nguồn cung hoặc khả năng tiếp cận thuốc kháng khuẩn hạn chế, trong khi những loại thuốc có sẵn có thể kém chất lượng hoặc giả mạo. Ngoài ra, trong điều kiện nguồn lực hạn chế như ở Châu Phi, thuốc kháng khuẩn, bao gồm cả kháng sinh, có thể được sử dụng không kiểm soát qua các đơn thuốc không kê đơn và tự dùng thuốc. Hơn nữa, trong chăn nuôi động vật, kháng sinh cũng được sử dụng như thuốc phòng ngừa hoặc kích thích tăng trưởng; tất cả các yếu tố này làm tăng nguy cơ con người mắc AMR. Việc tuân thủ hạn chế các quy định và kiểm soát chất lượng thuốc có thể trở nên nghiêm trọng hơn do các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát nhiễm trùng kém, cũng như vệ sinh cá nhân không đảm bảo, điều này có thể đẩy nhanh sự lây lan của các vi sinh vật kháng thuốc.

Bài nghiên cứu cung cấp một đánh giá chuyên sâu mới nhất về tình hình các loại AMR chính liên quan đến các loại kháng sinh được kê đơn phổ biến nhất tại khu vực Châu Phi. Nghiên cứu thu thập dữ liệu từ các bài báo khoa học về AMR được công bố trong giai đoạn 2016-2020 trên PubMed và Google Scholar, với các tiêu chí bao gồm/loại trừ nghiêm ngặt. Trong số 48003 bài báo, 167 bài được chọn lọc vào nghiên cứu. Trong các loài vi khuẩn gram âm được thử nghiệm, Klebsiella spp. vẫn là loài được thử nghiệm nhiều nhất và có khả năng kháng thuốc cao nhất. Khả năng kháng thuốc cao nhất đối với imipenem được ghi nhận ở E. coli, trong khi đối với meropenem, E. coli và Haemophilus spp. cho thấy tỷ lệ kháng thuốc bằng nhau là 2,5%. Đối với vi khuẩn gram dương, Streptococcus pneumoniae cho thấy tỷ lệ kháng thuốc cao đối với trimethoprim/sulfamethoxazole (64,3%), oxacillin (32,2%), penicillin (23,2%) và tetracycline (28,3%), trong khi Staphylococcus aureus có tỷ lệ kháng penicillin và oxacillin lần lượt là 22,8% và 10%.

Nghiên cứu góp phần cho thấy AMR vẫn là mối đe dọa lớn đối với sức khỏe cộng đồng. Những phát hiện này sẽ giúp các nhà hoạch định chính sách về y tế cộng đồng xây dựng các chiến lược phòng ngừa hiệu quả và các chính sách phù hợp để quản lý và giám sát việc sử dụng kháng sinh theo kế hoạch hành động toàn cầu về AMR.

Nguồn: https://doi.org/10.3390/antibiotics13070658