Kỷ nguyên mới -  Thuốc kháng sinh 'chọn lọc kép' bảo vệ hệ vi sinh vật

            Một loại kháng sinh mới sử dụng cơ chế chưa từng thấy trước đây tấn công trực tiếp vào các bệnh nhiễm trùng khó điều trị trong khi không ảnh hưởng đến các vi khuẩn có lợi. Chiến lược này có thể dẫn đến một loại kháng sinh mới tấn công vi khuẩn nguy hiểm theo một cách mới mạnh hơn, khắc phục tình trạng kháng thuốc hiện tại đồng thời bảo vệ hệ vi sinh vật đường ruột.

Đồng tác giả chính Kristen A. Muñoz, Tiến sĩ, người thực hiện nghiên cứu với tư cách là nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Đại học Illinois tại Urbana-Champaign (UIUC) cho biết: “Điểm rút ra lớn nhất là thành phần chọn lọc kép”. "Chúng tôi có thể phát triển một loại thuốc không chỉ nhắm vào các mầm bệnh mà còn vì nó chỉ chọn lọc những mầm bệnh này nên chúng tôi có thể bảo vệ vi khuẩn tốt và bảo tồn tính toàn vẹn của hệ vi sinh vật."

Vi khuẩn gram âm gây nên các bệnh như viêm dạ dày ruột, nhiễm trùng đường tiết niệu, viêm phổi, nhiễm trùng huyết và dịch tả. Kho thuốc kháng sinh chống lại chúng đã cũ, không có loại thuốc mới nào đặc biệt nhắm vào những vi khuẩn này xuất hiện trên thị trường kể từ năm 1968.

Nhiều loại vi khuẩn này đã trở nên kháng một hoặc nhiều loại kháng sinh, gây ra hậu quả chết người. Và thuốc kháng sinh chống lại chúng cũng có thể quét sạch vi khuẩn có lợi trong đường ruột, khiến các bệnh nhiễm trùng thứ phát nghiêm trọng bùng phát.

Trong một nghiên cứu được công bố vào ngày 29 tháng 5 trên tạp chí Nature, thuốc lolamicin đã tiêu diệt hoặc ức chế 130 chủng vi khuẩn gram âm kháng kháng sinh trong nuôi cấy tế bào. Nó cũng điều trị thành công các bệnh nhiễm trùng máu kháng thuốc và viêm phổi ở chuột trong khi vẫn giữ được hệ vi sinh vật đường ruột của chúng.

Với hệ vi sinh vật còn nguyên vẹn, những con chuột sau đó đã chống lại nhiễm trùng thứ cấp với Clostridioides difficile (nguyên nhân hàng đầu gây nhiễm trùng cơ hội và đôi khi gây tử vong ở các cơ sở chăm sóc sức khỏe của Hoa Kỳ), trong khi những con chuột được điều trị bằng các hợp chất khác làm tổn thương hệ vi sinh vật của chúng đã bị chết.

Cơ chế tác dụng:

Giống như một lâu đài thời trung cổ được xây dựng kiên cố, vi khuẩn gram âm được bọc trong hai bức tường hoặc màng bảo vệ. Muñoz và nhóm của cô tại UIUC đã bắt đầu phá vỡ lớp phòng thủ này bằng cách tìm ra các hợp chất cản trở "hệ thống Lol", vận chuyển lipoprotein giữa chúng.

Từ một hợp chất, họ đã tạo ra lolamicin, chất có thể ngăn chặn mầm bệnh gram âm – ít có tác dụng đối với vi khuẩn gram âm có lợi và không có tác dụng đối với vi khuẩn gram dương.

Muñoz cho biết: “Vi khuẩn gram dương không có màng ngoài nên chúng không sở hữu hệ thống Lol”. "Khi chúng tôi so sánh trình tự của hệ thống Lol ở một số mầm bệnh gram âm nhất định với vi khuẩn đường ruột gram âm có lợi, chúng tôi thấy rằng hệ thống Lol khá khác nhau."

Kim Lewis, Tiến sĩ, Giáo sư Sinh học và giám đốc Trung tâm Khám phá Kháng sinh tại Đại học Đông Bắc, Boston, người đã phát hiện ra một số loại kháng sinh hiện đang trong nghiên cứu tiền lâm sàng, cho biết việc ném cờ lê vào hệ thống Lol có thể là đóng góp lớn nhất của nghiên cứu cho sự phát triển kháng sinh trong tương lai. Một là darobactin, nhắm vào các vi khuẩn gram âm mà không ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật đường ruột. Một loại khác, teixobactin, tiêu diệt vi khuẩn gram dương mà không gây kháng thuốc.

Kirk E. Hevener, PharmD, Tiến sĩ, Phó Giáo sư Khoa học Dược phẩm tại Trung tâm Khoa học Y tế Đại học Tennessee, Memphis, Tennessee, đã đồng ý. (Hevener cũng không tham gia vào nghiên cứu.) "Lolamicin hoạt động bằng cách nhắm vào một hệ thống vận chuyển gram âm duy nhất. Hiện tại không có loại thuốc kháng khuẩn nào được phê duyệt hoạt động theo cách này, có nghĩa là nó có khả năng đại diện cho loại thuốc kháng khuẩn đầu tiên trong nhóm kháng khuẩn mới phổ hẹp ", Hevener, người nghiên cứu về các mục tiêu thuốc kháng khuẩn mới, cho biết.

 

Nguồn:https://www.medscape.com/viewarticle/new-era-double-selective-antibiotic-spares-microbiome-2024a1000apx

Người viết: Th.S . Võ Thị Hải Phượng

Người duyệt: TS. Hà Hải Anh