22/09/2022 09:40:48 PM
Tin chuyên môn & NCKH
Các đích tác dụng hạ lipid máu hiện nay
Dựa vào cơ chế tác dụng trên lipoprotein, thuốc điều trị rối loạn lipid máu được chia thành 2 nhóm chính [1]:

- Nhóm làm giảm hấp thu và tăng thải trừ lipid:

+ Chất tạo phức với acid mật.

+ Chất ức chế hấp thu cholesterol: ezetimib

- Nhóm làm giảm tổng hợp lipid:

+ Chất ức chế hydroxymethylglutaryl–coenzym A (HMG-CoA) reductase (nhóm statin)

+ Acid nicotinic (niacin)

+ Chất kích hoạt lipoprotein lipase (LPL) (nhóm fibrat)

Các đích tác dụng của thuốc hạ lipid máu hiện nay được thể hiện trong bảng 1.2

Bảng 1. Các đích tác dụng hạ lipid máu hiện nay [2, 3]

Nhóm thuốc

Cơ chế tác dụng

Ức chế hydroxyl methylglutaryl-CoA reductase (HMG-CoA reductase)

Ức chế enzym HMG-CoA làm giảm tổng hợp cholesterol

Tạo phức với acid mật (resin)

Các resin gắn với acid mật tạo phức hợp resin-acid mật không được hấp thu và bị đào thải qua phân, làm giảm nồng độ acid mật, giảm nồng độ LDL-C và nồng độ HDL-C, triglycerid tăng hoặc không đổi

Ức chế cholesteryl ester transfer protein (CETP)
 

Các chất ức chế CETP can thiệp vào protein chuyển cholesterol ester hóa giữa HDL và LDL, dẫn đến sự tăng HDL

Tăng hoạt động của Lipoprotein lipase (LPL)

LPL tăng dị hóa VLDL-C và loại bỏ TG

Ức chế microsomal triglyceride transfer
protein (MTP)

Ức chế hấp thu lipid và giảm bài tiết lipoprotein ở gan

Peroxisome proliferator-activated
receptor (PPAR)

 
PPAR-α và -γ điều chỉnh sự biểu hiện của các gen liên quan đến chuyển hóa lipid và ức chế mảng xơ vữa, làm giảm sự xâm nhập của cholesterol vào tế bào, giảm LDL-C và TG và tăng HDL-C

Ức chế tổng hợp squalen

Điều chỉnh hoạt động của thụ thể LDL và tăng cường loại bỏ LDL-C

Ức chế proprotein convertase subtilisin kexin type 9 (PCSK9)

PCSK9 gắn vào LDL receptor làm thoái hóa LDL receptor, ức chế PCSK9 làm ngăn cản thoái biến các receptor này, làm giảm LDL

Đích tác dụng của thuốc ức chế HMG-CoA

Tiền chất chính của quá trình tổng hợp cholesterol là acetyl-CoA tạo ra hydroxyl methylglutaryl-CoA (HMG-CoA). Chất trung gian này bị khử thành mevalonate (MVA) để tổng hợp cholesterol. Tổng hợp MVA là bước giới hạn tốc độ trong quá trình hình thành cholesterol. Enzyme xúc tác bước này là HMG-CoA reductase (HMGR), là một vị trí kiểm soát quan trọng trong quá trình sinh tổng hợp cholesterol.

Thuốc ức chế HMGR được gọi là statin. Các statin có cấu trúc tương tự với HMG-CoA nên ức chế cạnh tranh HMGR. Các statin không chỉ cạnh tranh với cơ chất bình thường ở vị trí hoạt động của enzym mà còn thay đổi cấu trúc của enzym khi chúng liên kết với vị trí hoạt động đó. Sự thay đổi cấu trúc enzym này cho thấy tác dụng. hiệu quả và đặc hiệu của statin. Liên kết giữa statin và HMGR là liên kết thuận nghịch và ái lực của chúng với enzym cỡ nanomolar [2, 4].

Tài liệu tham khảo

1. Nguyễn Trọng Thông (2011), Thuốc điều trị rối loạn lipoprotein máu, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, pp. 176-185.

2. Karen Whalen Carinda Feild, Rajan Radhakrishnan (2018), Lippincott® Illustrated Reviews: Pharmacology, pp. 827- 850.

3. Roger Walker Cate Whittlesea (2012), Clinical pharmacy and therapeutics, Elsevier Health Sciences, pp. 376-389.

4. Corsini A, Bellosta S, Baetta, R,  Fumagalli, R,  Paoletti, R. and Bernini (1999), "New insights into the pharmacodynamic and pharmacokinetic properties of statins", Pharmacol. Ther, 84, pp. 413– 428.

NGƯỜI VIẾT BÀI: THS. HOÀNG THỊ KIM QUÝ

NGƯỜI DUYỆT: THS. NGUYỄN THỊ THÙY TRANG


» Tin mới nhất:

» Các tin khác: