Cây Cỏ ngọt có tên khoa học Stevia rebaudiana (Bertoni) Hemsley, họ Cúc (Asteraceae). Tại Việt Nam còn được biết đến với các tên gọi khác như Cỏ đường, Cúc ngọt… Cỏ ngọt có bộ phận dùng là lá thu hái ở những cây sắp ra hoa sau đó được tiến hành sấy khô. Theo dược học cổ truyền cỏ ngọt có công năng, chủ trị trừ tiêu khát, lợi tiểu, hạ huyết áp dùng trong các trường hợp đái tháo đường, đái tháo nhạt, bí tiểu tiện, huyết áp cao. Ngày dùng từ 8 g đến 12 g, hãm hoặc sắc uống.

Các nghiên cứu hiện đại ngày nay cũng đã chứng minh cỏ ngọt và thành phần steviosid làm giảm nhu cầu tinh bột và chất đường của cơ thể nên cũng có tác dụng chữa béo phì với liều 0,5 – 1g steviosid chia 3 - 4 lần trong ngày, uống nhiều ngày.
Tác dụng hạ đường huyết thể hiện ở các nghiên cứu in vitro đã chỉ ra rằng thành phần Stevioside và rebaudioside A trong cỏ ngọt gây ra sự gia tăng giải phóng insulin ở các đảo tụy biệt lập của chuột và chuột cống, làm tăng số lượng các gen chủ chốt kiểm soát sự tiết insulin, tác động đến sự giải phóng và truyền tín hiệu insulin. Tuy nhiên, nghiên cứu in vivo chỉ quan sát thấy tác dụng dược lý này của stevioside ở đối tượng tiểu đường. Bên cạnh đó, một số nghiên cứu in vitro cho thấy steviosid và chiết xuất từ lá Cỏ ngọt gây giãn mạch hay ức chế sự co mạch gây ra bởi vasopressin với sự có mặt của calci.

Từ những tác dụng đã được nghiên cứu, cỏ ngọt là một dược liệu được khuyến khích sử dụng thay thế cho đường saccharose đối với các bệnh nhân béo phì, cao huyết áp, tiểu đường.

Tài liệu tham khảo

1. Dược Điển Việt Nam V

2. Cây thuốc và đông vật làm thuốc ở Việt Nam, tập 1, Đỗ Huy Bích và cộng sự.

3. Stevioside: A Safe Sweetener and Possible New Drug for the Treatment of the Metabolic Syndrome, Jan M. C., Genus (2008)

4. Antihyperglycemic and Blood Pressure-Reducing Effects of Steviosid in the Diabetic Goto-Kakizaki Rat, Jeppese P.B. et al. (2003)

Người viết Ds. Trần Thị DIễm Thùy

Người duyệt Ths. Nguyễn Thị Thùy Trang