ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA THỊ TRƯỜNG NGƯỜI TIÊU DÙNG DƯỢC PHẨM
Các đặc tính cơ bản ở người bình thường có khả năng và ảnh hưởng rất lớn tới hiệu quả trong nghiên cứu, triển khai marketing dược ví dụ như:
-
· Độ tuổi: Do nhiều chức năng sinh lý, sinh hóa và sức đề kháng với bệnh tật suy giảm khi cơ thể lão hóa cho thấy người cao tuổi sử dụng nhiều thuốc hơn người trẻ tuổi. Việt Nam đang sắp bước vào giai đoạn già hóa dân số, số lượng người cao tuổi đang tăng đặt ra những đòi hỏi an sinh xã hội, chăm sóc y tế trong đó có ngành công nghiệp dược. Trẻ em đối tượng được cả gia đình và xã hội quan tâm dành cho những điều tốt đẹp nhất. Trẻ em đặc biệt các cháu dưới 72 tháng tuổi do các chức năng sinh lý và hệ miễn dịch chưa hoàn thiện nên sức đề kháng với bệnh tật còn hạn chế, vì vậy cũng là nhóm hay mắc bệnh do đó ở nhiều quốc gia cũng như ở Việt Nam nhóm này được cấp bảo hiểm y tế miễn phí.
-
· Giới tính: Do các đặc điểm sinh lý, giải phẫu của phụ nữ và chức năng thiên bẩm mang thai, sinh con và chăm sóc con khi còn nhỏ. Phụ nữ có tuổi thọ trung bình cao hơn nam giới, bệnh tật cũng có những đặc điểm riêng phức tạp (phụ khoa, sản khoa) nhất là tại những nước đang phát triển có điều kiện chăm sóc sức khỏe và vệ sinh chưa cao như ở Việt Nam. Vì thế phụ nữ thường sử dụng thuốc nhiều hơn nam giới. Phụ nữ cũng tham gia vào quyết định sử dụng thuốc cho con cái. Như vậy, có thể nói họ là người mua thuốc cho bản thân và cho người khác dùng.
-
· Chủng tộc: Hệ gen gắn với đặc điểm về chủng tộc và một số bệnh liên quan tới một số chủng tộc cụ thể. Nguy cơ bệnh, tiến triển của bệnh, các tính chất và tác dụng liên quan tới thuốc như: dược động học, dược lực học, đáp ứng điều trị và các tác dụng phụ, tác dụng có hại của thuốc. Enzym CYP2D6, một trong enzym chuyển hóa thuốc có trong gan, phân hủy và làm mất hoạt tính một số thuốc chống trầm cảm, thuốc chống loạn nhịp và thuốc chống loạn thần. Người mang đồng hợp tử hoặc dị hợp tử đối với những loại enzim này sẽ có đáp ứng các loại thuốc trên rất khác nhau.
-
· Dân trí: Liên quan đến khả năng đọc và hiểu thông tin thuốc cũng như những tư vấn về sức khỏe, bệnh tật và sử dụng thuốc. Ở Việt Nam điều này ảnh hưởng đến tuân thủ điều trị và tuân thủ sử dụng thuốc. Người có dân trí cao thường tin theo dược sĩ và bác sĩ tư vấn, hướng dẫn sử dụng thuốc hơn lời mách bảo từ những nguồn không đáng tin cậy.
-
· Điều kiện kinh tế: yếu tố quan trọng này quyết định thời điểm đi khám bệnh hay nên sử dụng biệt dược như đơn đã kê hoặc dùng thuốc generic. Đối với thuốc điều trị ngoại trú việc thay thế thuốc ở mỗi nước có quy định khác nhau. Có nước không cho phép thay thế thuốc hoặc chỉ cho phép thay thế thuốc đã công bố tương đương sinh học. Ở Việt Nam dược sĩ đại học tham gia bán lẻ được thay thế biệt dược bằng một thuốc khác cùng hoạt chất, dạng bào chế, cùng liều lượng… người dân vùng sâu vùng xa hoặc các vùng kinh tế chưa phát triển có xu hướng sử dụng thuốc nội, thuốc nhập từ các thị trường mới nổi.
Người làm marketing cần nắm rõ và hiểu những đặc điểm này trước khi bắt đầu bất kỳ chiến lược thị trường nào. Tất cả những yếu tố trên là điều kiện cần nhưng chưa đủ. Trên thực tế để phát triển một chiến lược thị trường, cần có những phân tích tổng quát nhưng cũng phải chuyên sâu về đặc điểm và hành vi của khách hàng trong tổng thể thị trường. Việc tìm hiểu, phân tích và đưa ra các giải pháp đáp ứng thị trường là điểm mấu chốt của mọi phương thức chiến lược thị trường nói riêng, kinh doanh nói chung. Trong đó điều quan trọng cần thực hiện trước tiên là xác định những sản phẩm cạnh tranh và phạm vi thị trường.
Người viết bài: Phạm Mỹ Duyên.
Người duyệt bài: TS. Hà Hải Anh