Hóa sinh vô cơ (inorganic biochemistry) là lĩnh vực học thuật giao thoa giữa Hóa vô cơ và Sinh học. Là một lĩnh vực hẹp nhưng có vai trò quan trọng trong khoa học sức khỏe, Hóa sinh vô cơ được quan tâm nghiên cứu và đã thu dược nhiều thành tựu được ứng dụng trong y dược thông qua giải thích các cơ chế sinh học của một số bệnh tật và cơ chế tác dụng của thuốc.

Thông qua các vấn đề học thuật được tích lũy ngày càng nhiều trong y văn, gắn liền chủ yếu với những nghiên cứu về các nguyên tố vi lượng sinh học, phức chất, quá trình oxy hóa và hoạt động của các gốc tự do. Cụ thể hơn, một số quá trình sinh học quan trọng của sự sống như sự vận chuyển oxy, carbon dioxyd, sự xúc tác enzym… trong cơ thể đã được làm sáng tỏ nhờ xác định được cấu trúc và vai trò của các phức chất sinh học. Các cơ chế theo nguyên lý của hóa vô cơ ở mức độ phân tử liên quan đến các quá trình trên cũng được các nhóm nghiên cứu đưa vào các công bố khoa học gần đây với số lượng tích lũy ngày càng nhiều. Trong công nghiệp hóa dược, các phức chất chứa các phối tử bất đối đã được dùng phổ biến để tổng hợp lựa chọn lập thể các dược chất làm nguyên liệu và tổng hợp các chế phẩm dược dụng quan trọng. Ở động vật, thực vật, đặc biệt là ở cơ thể người, phức chất không chỉ tham gia cấu tạo các cơ quan, hệ cơ quan… mà nó còn đóng vai trò quan trọng trong nhiều hoạt động sống. Sự thiếu, thừa, hay bất cứ một sự lệch lạc nào về cấu trúc của các phức sinh học cũng có thể gây ra một tình trạng bệnh lý nhất định.

Ngày nay, cùng với sự tiến bộ của y học, người ta đã không chỉ phân tích được cấu trúc và vai trò của nhiều phức chất mà còn đưa được những ứng dụng của chúng vào lĩnh vực bào chế thuốc, đào thải các nguyên tố độc cũng như ứng dụng trong việc phát triển thuốc mới trong phòng và chữa bệnh.

Tài liệu tham khảo:

https://doi.org/10.1021/ja01957a020

https://doi.org/10.1016/j.jinorgbio.2019.110699

https://doi.org/10.1016/j.jinorgbio.2018.09.005

Người viết: Trần Hoàng Diệu Thảo

Người duyệt bài: Hà Hải Anh