Thực tế, colistin thường được lựa chọn cho bệnh nhân nặng nằm ở ICU, do vi khuẩn đa kháng kháng sinh khác nhưng vẫn còn nhạy cảm với colistin. Để tối ưu hóa liều dùng cần quan tâm nhất là hiệu quả của kháng sinh – thông qua dược động và dược lực và đặc biệt với một kháng sinh như colistin cần để ý độc tính có thể gặp trên lâm sàng. Dưới đây là một số nghiên cứu trên in vivo làm cơ sở để tối ưu hóa liều dùng colistin.

Dudhani và cộng sự đã tiến hành in vivo trên mô hình nhiễm khuẩn ở đùi và phổi chuột do P. aeruginosa và A. baumannii, đã xác định được fAUC/MIC là thông số PK/PD được dự đoán phù hợp nhất ở cả hai mô hình (hình 1) [1] [2]. Ba chủng P. aeruginosa: ATCC 27853 (MIC 1 mg / L), PAO1 (1 mg / L) và phân lập lâm sàng MDR 19056 (0,5 mg / L). Ba chủng A. baumannii: ATCC 19606 (1 mg / L) và hai phân lập lâm sàng MDR, 248-01-C.248 (1 mg / L) và N-16870.213 (0,5 mg / L).

Hình 1. Mối liên hệ giữa nồng độ vi khuẩn ở đùi chuẩn độ log₁₀ CFU lần lượt đối với các thông số fAUC/MIC, fCmax/MIC, fT/MIC. R2 là hệ số tương quan xác định, R càng cao chứng tỏ mối tương quan càng chặt chẽ.

Trong một nghiên cứu gần hơn, mô hình in vivo gây nhiễm khuẩn ở đùi chuột, fAUC/MIC để giảm được 2 log₁₀ vi khuẩn P. aeruginosa là 7.4-13.7 (R2=0.82-0.94) và 7,4-17,6 đối với A. baumannii (R2=0,84-0,95). Trong mô hình ở phổi, chỉ có hai chủng P. aeruginosa và một chủng A. baumannii là có thể giảm được 2 log₁₀ vi khuẩn thì giá trị fAUC / MIC là 36,8-105, ngay cả ở liều colistin cao nhất mà chuột có thể dung nạp, cũng không thể đạt được vi khuẩn đối với hai chủng A. baumannii khác [3]. Hình 2 biểu thị mối tương quan khác nhau giữa hai mô ở đùi và phồi chuột được thể hiện trong nghiên cứu này. Điều này cũng đồng thuận với khả năng dung nạp kém ở phồi của colistin, chủng A. baumannii còn có sự đề kháng, chứng tỏ cần có thêm nhiều nghiên cứu để tối ưu hóa chế độ liều sử dụng của colistin.

Hình 2. Mối liên hệ giữa fAUC/MIC và log10 CFU ở đùi chuột (A) và phổi chuột (B) với một chủng của P. aeruginosa (a) và một chủng A. baumannii (b). R2 là hệ số tương quan xác định

Một số điểm cần lưu ý thông qua quá trình tìm hiểu về PK/PD của colistin có thể tóm tắt lại như sau:

• Colistin là kháng sinh phụ thuộc vào nồng độ: fAUC/MIC
• Khả năng thấm vào mô phổi của colistin kém và thực tế hiệu lực tác động in vivo của colistin cũng kém
• Ghi nhận chủng kháng thuốc xảy ra ở vi khuẩn A. baumannii.                          

Tài liệu tham khảo

1. Dudhani Rajesh V, Turnidge John D, et al. (2010), "Elucidation of the pharmacokinetic/pharmacodynamic determinant of colistin activity against Pseudomonas aeruginosa in murine thigh and lung infection models", 54(3), pp. 1117-1124.

2. Dudhani Rajesh V, Turnidge John D, et al. (2010), "f AUC/MIC is the most predictive pharmacokinetic/pharmacodynamic index of colistin against Acinetobacter baumannii in murine thigh and lung infection models", 65(9), pp. 1984-1990.

3. Cheah S. E., Wang J., et al. (2015), "New pharmacokinetic/pharmacodynamic studies of systemically administered colistin against Pseudomonas aeruginosa and Acinetobacter baumannii in mouse thigh and lung infection models: smaller response in lung infection", J Antimicrob Chemother, 70(12), pp. 3291-7.

Người viết bài                                                                                      Người duyệt bài

Th.s Hồ Thị Ngọc                                                                        Th.s Nguyễn Thị Thùy Trang