Cây bông ổi (Lantana camara) là một loại cây xâm lấn ở nhiều vùng nhiệt đới, bao gồm cả Đông Nam Á. Tuy nhiên, loài cây này hứa hẹn sẽ là nguồn cung cấp tinh dầu lớn, có thể khai thác để sử dụng. 

     Các loài ốc nước ngọt như Pomacea Canaliculata, Gyraulus convexiusculus và Tarebia granifera có thể là loài gây hại cho nông nghiệp cũng như là vật chủ của giun ký sinh. Muỗi Aedes và Culex là những vật truyền mầm bệnh nguy hiểm. Kiểm soát các vectơ này là vô cùng quan trọng. Trong nghiên cứu này, thành phần tinh dầu, hoạt tính diệt nhuyễn thể và diệt ấu trùng muỗi của 4 mẫu L. camara từ Bắc Trung Bộ Việt Nam đã được làm sáng tỏ. 

    Tinh dầu L. camara giàu sesquiterpene cho thấy sự khác biệt lớn về thành phần, không chỉ so với các loại tinh dầu từ các vị trí địa lý khác, mà còn giữa bốn mẫu từ Việt Nam. Tinh dầu L. camara cho thấy hoạt động diệt nhuyễn thể có thể so sánh với đối chứng dương, saponin trong trà. Nồng độ gây chết trung bình (LC₅₀ ) đối với ốc sên là 23,6-40,2 μg/mL (P. Canaliculata), 7,9-29,6 μg/mL (G. convexiusculus) và 15,0-29,6 μg/mL (T. granifera). Tinh dầu có hoạt tính diệt côn trùng muỗi tốt với giá trị LC₅₀ 24 giờ là 15,1-29,0 μg/mL, 26,4-53,8 μg/mL và 20,8-59,3 μg/mL đối với Ae. aegypti, Ae. albopictus và Cx. quinquefasciatus. Các loại tinh dầu này độc hại hơn đối với ốc sên và ấu trùng muỗi so với loài bọ nước không phải mục tiêu, Diplonychus Rustus (24-h LC50 = 103,7-162,5 μg/mL). Thành phần sesquiterpene của tinh dầu có thể hoạt động như chất ức chế acetylcholinesterase (AChE). Những kết quả này cho thấy loài thực vật xâm lấn, L. camara, có thể là một loại thuốc trừ sâu thực vật có khả năng tái tạo.

Nguồn: https://doi.org/10.1002/cbdv.202100145

Người dịch: Nguyễn Thị Thu

Người duyệt: Hà Hải Anh