-------

Buồng trứng là một cơ quan của phụ nữ có nhiệm vụ sản sinh ra trứng, buồng trứng gồm các túi nhỏ chứa đầy chất lỏng gọi là nang. Khi trứng phát triển, nang trứng tích tụ chất lỏng. Khi trứng trưởng thành, nang trứng vỡ ra, trứng được giải phóng và trứng đi qua ống dẫn trứng đến tử cung để thụ tinh, gọi là quá trình rụng trứng. Hội chứng buồng trứng đa nang (BTĐN) là một rối loạn gây mất cân bằng nội tiết tố ở nữ giới. Nó có thể gây ra các vấn đề về chu kỳ kinh nguyệt và gây khó mang thai. Hội chứng BTĐN gây ra những thay đổi về ngoại hình (mụn trứng cá, tóc mọc nhiều và béo phì). Nếu không được điều trị, theo thời gian nó có thể dẫn đến tiểu đường và bệnh tim.

Hội chứng BTĐN là rối loạn nội tiết phổ biến nhất ở nữ, gặp ở 4-8 % phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Trung bình 15 người nữ thì có 1 người mắc hội chứng này. Một dấu hiệu quan trọng của BTĐN là mất kinh hoặc chu kỳ kinh nguyệt không đều. Mất cân bằng nồng độ các hormone testosterone, progesterone và FSH được quan sát thấy ở những bệnh nhân mắc hội chứng này. Dehydroepiandrosterone (DHEA) là một chất trung gian hóa học trong sinh tổng hợp androgen. Trong khi đó, nồng độ androgen là một nguyên nhân gây BTĐN. BTĐN được điều trị bằng clomiphene citrate, metformin, tamoxifen và troglitazone, chất chủ vận estrogen không steroid, thuốc tránh thai, antiandrogens, hormone giải phóng gonadotropin, chất ổn định insulin, spironolactone, và nội soi ổ bụng. Những phương pháp điều trị này có thể gây các tác dụng phụ từ nhẹ đến nghiêm trọng bao gồm bốc hỏa, viêm khớp, đau khớp, đau cơ và tác dụng phụ về tâm lý như cáu kỉnh, thay đổi tâm trạng, trầm cảm. Các hợp chất tự nhiên với cơ chế tác dụng rõ ràng là nhân tố tiềm năng để phát triển một tác nhân trị liệu hiệu quả và an toàn cho căn bệnh này.

 Trầu không một loại cây được sử dụng rộng rãi với thành phần tanin, flavonoid và được chứng minh hoạt tính chống viêm, chống oxy hóa, có tác dụng trong chữa đau đầu, đi tiểu bị tắc nghẽn, thần kinh yếu, đau họng, rối loạn hô hấp, táo bón, các vấn đề tiết sữa mẹ, tránh thai, chống tiểu đường. Do đó, nghiên cứu hiện tại đã được thực hiện để xác định tiềm năng của dịch chiết etanol của lá trầu không trong kiếm soát BTĐN do DHEA gây ra ở chuột.

Mục tiêu

 Đánh giá hoạt tính chống oxy hóa của EEBL (dịch chiết etanol của lá trầu không) trong hội chứng BTĐN do hormon DHEA gây ra, cải thiện tỷ lệ rụng trứng, từ đó đánh giá hiệu quả của nó đối với nội tiết tố cũng như các chỉ số sinh hóa của huyết thanh và mô bệnh học trong buồng trứng.

 Phương pháp

 Chia 30 con chuột cái Sprague Dawley chưa trưởng thành (4 tuần tuổi) thành 5 nhóm. Bốn nhóm được tiêm với dehydroepiandrosterone (DHEA) (6 mg / 100 g trọng lượng cơ thể / 0,2 ml dầu mè) mỗi buổi sáng trong 20 ngày (trừ nhóm chứng I). Nhóm chứng được tiêm 0,2 ml dầu mè trong 20 ngày. Sau ngày thứ 21, động vật có sử dụng DHEA được chia làm 4 nhóm, nhóm II là nhóm chứng âm tức là không được điều trị, nhóm III điều trị bằng EEBL 100 mg/kg, nhóm IV điều trị bằng EEBL 200 mg/kg và nhóm V được điều trị bằng thuốc chuẩn CC 100 g/kg, từ ngày 21 đến ngày 41. Sau khi điều trị, động vật được đánh giá các chỉ số sinh hóa, nội tiết tố và mô bệnh học.

 Kết quả

Nồng độ của SOD, catalase, protein toàn phần, SGOT, SGPT, glycerid, LDL ở nhóm II (bị gây BTĐN nhưng không điều trị) tăng so với nhóm chứng I (không bị BTĐN). Đồng thời ở nhóm III và IV (bị BTĐN và có điều trị), các chỉ số này giảm so với nhóm II, và nhóm IV (liều cao hơn)giảm mạnh hơn nhóm III.

Ở nhóm II, các hormon testosterol và LH tăng mạnh, đồng thời progesterol, estradiol, FSH giảm mạnh so với nhóm I. Còn ở nhóm III và nhóm IV, nồng độ các hormon này được cân bằng trở lại.

Mô bệnh học cho thấy sự hiện diện của u nang trong nhóm II và sự hồi phục các nang được quan sát thấy trong các nhóm điều trị (III, IV, V).

Kết luận

Điều trị bằng EEBL làm giảm đáng kể tác dụng gây buồng trứng đa nang do DHEA gây ra với kết quả rất có ý nghĩa khi so sánh với clomiphene citrate, kết quả này cho thấy tiềm năng của dịch chiết loài này đối với điều trị buồng trứng đa nang.

Bàn luận

 BTĐN là một vấn đề rất đáng quan tâm hiện nay với tỷ lệ mắc tăng trên toàn thế giới. Mặc dù có một số loại thuốc đang được sử dụng trong kiểm soát BTĐN, nhưng chúng chưa thực sự hiệu quả và có nguy cơ gây tác dụng phụ cao. Sự hình thành nang trứng bất thường hoặc sự viêm nang được báo cáo với nồng độ androgen tăng cao. Do đó, dư thừa nội tiết tố androgen do tăng glucose máu có thể dẫn đến sự phát triển nang trứng bất thường và gây nên tình trạng buồng trứng đa nang. Dịch chiết từ ​​lá trầu có thể bình thường hóa nồng độ testosterone trong huyết thanh tương tự như clomiphene citrate.

Điều trị bằng dịch chiết lá trầu đã phục hồi thành công nồng độ progesterone và estradiol về mức bình thường. Đồng thời, rối loạn mỡ máu xuất hiện trong BTĐN, biểu hiện bằng sự giảm HDL, tăng TG, TC và LDL. Dịch chiết từ ​​lá trầu cho thấy tác dụng hạ mỡ máu của nó bằng cách giảm đáng kể nồng độ TC, TG, LDL trong huyết thanh. Stress oxy hóa là một trong những yếu tố bệnh lý của BTĐN. Stress oxy hóa dẫn đến giảm nồng độ chất chống oxy hóa, mức độ oxy hóa tăng có thể làm tăng sản xuất androgen. Trong nghiên cứu hiện tại, người ta thấy rằng các động vật bị BTĐN biểu hiện các dấu hiệu stress oxy hóa tăng cao như SOD, catalase và các chỉ số này giảm đáng kể trong nhóm được điều trị với dịch chiết lá trầu không.

Dịch chiết từ ​​lá trầu làm giảm hiệu quả sự mất cân bằng của các men gan liên quan đến BTĐN bởi khả năng bảo vệ tế bào gan của nó. Đồng thời, mô bệnh học của buồng trứng trong nhóm chứng âm cho thấy sự hiện diện của nhiều u nang và điều trị bằng chiết xuất lá trầu đã giúp phục hồi những nang này trở về bình thường.

Kết luận

Dịch chiết ​​lá trầu đã cho thấy tác dụng có lợi của nó tương tự như Clomiphene citrate trong điều trị buồng trứng đa nang. Những tác động này cho thấy tiềm năng của nó đối với việc quản lý kiểm soát buồng trứng đa nang và cải thiện tỷ lệ sinh sản.

Nguồn: Sunand, K., et al. "Betel Leaf Extract Amends Dehydroepiandrosterone Induced PCOS Related Hormonal Abnormality and Histopathological Alterations in Rat Model." Pharmacognosy Journal 11.6s (2019).

Người dịch: Lưu Nguyệt Linh