Các gốc chứa oxy hoạt tính (ROS – Reactive oxygen species) và nitơ hoạt tính (RNS – Reactive nitrogen species) có nguồn gốc từ nội sinh (ti thể, thể peroxy, lưới nội chất, tế bào thực bào) và ngoại sinh (ô nhiễm, rượu, khói thuốc lá, kim loại nặng, kim loại chuyển tiếp, dung môi công nghiệp, thuốc trừ sâu, một số loại thuốc như halothane, paracetamol và bức xạ ánh sáng). ROS và RNS có thể bao gồm các gốc tự do và các cấu tử hoạt tính nhưng không phải là gốc tự do. Cả ROS và RNS có thể được phân thành hai nhóm hợp chất cụ thể: gốc tự do và chất trung hòa (xem Bảng 1).

Bảng 1 - Danh sách ROS và RNS được sản sinh trong quá trình trao đổi chất 

Gốc tự do	Ký hiệu	Thời gian bán rã
Gốc chứa Oxy hoạt tính
Gốc tự do
Superoxide	O2•-	10-6 giây
Hydroxyl	OH•	10-10 giây
Alkoxyl	RO•	10-6 giây
Peroxyl	ROO•	17 giây
Chất trung hòa
Hydrogen peroxide	H2O2	Ổn định
Oxy đơn bội	1O2	10-6 giây
Ozone	O3	1 giây
Peroxide hữu cơ	ROOH	Ổn định
Acid hypochlorous	HOCl	Ổn định (phút)
Acid hypobromous	HOBr	Ổn định (phút)
Gốc chứa Nitơ hoạt tính
Gốc tự do
Nitric oxide	NO•	1 giâya
Nitrogen dioxide	NO2•	1 giây
Chất trung hòa
Peroxynitrite	ONOO-	10-3 giây
Nitrosyl cation	NO+	1 giây
Nitroxyl anion	NO-	1 giây
Dinitrogen trioxide	N2O3	1 giây
Dinitrogen tetraoxide	N2O4	1 giây
Nitrous acid	HNO2	1 giây
Peroxynitrous acid	ONOOH	Khá ổn định
Nitryl chloride	NO2Cl	1 giây

Ghi chú: ^a Thời gian bán rã phụ thuộc vào môi trường, ví dụ NO^• trong dung dịch bão hòa không khí khoảng vài phút.

Bản thân phân tử oxy là một gốc tự do vì nó còn chứa hai electron độc thân chưa ghép cặp. Các ví dụ cho gốc tự do bao gồm superoxide (O₂^•-), oxygen (O₂), hydroxyl (OH^•), alkoxyl radical (RO^•), peroxyl radical (ROO^•), nitric oxide (nitrogen monoxide) (NO^•) and nitrogen dioxide (NO₂^•) [3]. Các loại hợp chất trung hòa bao gồm hydrogen peroxide (H₂O₂), hypochlorous acid (HOCl), hypobromous acid (HOBr), ozone (O₃), singlet oxygen (¹O₂), nitrous acid (HNO₂), nitrosyl cation (NO⁺), nitroxyl anion (NO^-), dinitrogen trioxide (N₂O₃), dinitrogen tetraoxide (N₂O₄), nitronium (nitryl) cation (NO₂⁺), organic peroxides (ROOH), aldehydes (HCOR) and peroxynitrite (ONOOH) . Những cấu tử này không phải là gốc tự do nhưng chúng có thể dẫn đến các phản ứng gốc tự do trong cơ thể sống.

TRÍCH NGUỒN: Phaniendra, A., D.B. Jestadi, and L. Periyasamy, Free radicals: properties, sources, targets, and their implication in various diseases. Indian journal of clinical biochemistry : IJCB, 2015. 30(1): p. 11-26.