LOS ANGELES — Các loại thuốc giảm glucose mới giúp giảm nguy cơ co giật và động kinh muộn tới 24%, trong đó các thuốc chủ vận thụ thể 1 giống glucagon (GLP-1 RAs) giảm nguy cơ tới 33%, theo một phân tích tổng hợp mới. Kết quả này thật "tuyệt vời" vì hiện tại không có thuốc nào thực sự ngăn ngừa được động kinh, theo lời tác giả chính của nghiên cứu, Tiến sĩ Udeept Sindhu, bác sĩ nội trú trẻ tại Trường Y Kasturba, Manipal, Ấn Độ, nói với Medscape Medical News.  Nghiên cứu này có thể góp phần "giảm gánh nặng động kinh trên toàn thế giới", ông Sindhu cho biết. Các phát hiện đã được trình bày vào ngày 9 tháng 12 năm 2024, tại Hội nghị thường niên lần thứ 78 của Hội Động kinh Mỹ (AES) 2024 và được xuất bản trực tuyến vào tháng trước trên tạp chí Epilepsia Open. Các nhà nghiên cứu đã xem xét co giật và động kinh muộn (được chẩn đoán sau 55 tuổi) trong ba nhóm thuốc giảm glucose: GLP-1 RAs, thuốc ức chế dipeptidyl peptidase 4 (DPP-4), và thuốc ức chế vận chuyển natri-glucose 2 (SGLT2). Mặc dù không "mới hoàn toàn", những thuốc giảm glucose này đã được giới thiệu từ năm 2000 đến 2010 và được coi là "tiến bộ hiện đại" so với các thuốc cũ như metformin và sulfonylureas, ông Sindhu nói. Ông cũng nói thêm rằng các tác nhân "mới hơn" này có khả năng giảm viêm thần kinh tốt hơn.

Phân tích tổng hợp này bao gồm 27 thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng về các thuốc này với tổng số dân số là 197,910 người lớn (102,939 được ngẫu nhiên nhận thuốc và 94,971 được ngẫu nhiên nhận giả dược). Phân tích bao gồm năm thử nghiệm với thuốc ức chế DPP-4, tám thử nghiệm với GLP-1 RAs và 14 thử nghiệm với thuốc ức chế SGLT2. Thử nghiệm cũ nhất là vào năm 2013 và mới nhất là vào năm 2023. Các nghiên cứu đã điều tra các kết quả tim mạch và thận và báo cáo co giật hoặc động kinh là các tác dụng phụ. Ba nhóm thuốc này cùng nhau giảm nguy cơ động kinh và co giật (kết hợp) tới 24% (tỉ lệ rủi ro [RR], 0.76; 95% CI, 0.62-0.95). Xem xét các nhóm riêng lẻ, RR là 0.67 (95% CI, 0.46-0.98) đối với GLP-1 RAs, 0.74 (95% CI, 0.46-1.20) đối với thuốc ức chế DPP-4, và 0.85 (95% CI, 0.62-1.17) đối với thuốc ức chế SGLT2. Khi điều tra các kết quả đối với động kinh và co giật riêng lẻ, có sự giảm đáng kể nguy cơ co giật với GLP-1 RAs, nhưng kết quả không đạt được ý nghĩa đối với động kinh. Điều này có thể do thời gian nghiên cứu tương đối ngắn hoặc các định nghĩa về động kinh được sử dụng, ông Sindhu cho biết. Thời gian theo dõi trung bình trong các nghiên cứu là khoảng 2,5 năm, trong đó có nhiều bệnh nhân được chẩn đoán bị co giật hơn là động kinh. Và không rõ liệu các nghiên cứu được xem xét có sử dụng định nghĩa của Liên đoàn Quốc tế về Động kinh (hai cơn co giật không được gây ra hoặc một cơn co giật không được gây ra với một tổn thương não trước đó) hay không, ông Sindhu nói. Vì kết quả kết hợp của co giật và động kinh có ý nghĩa, và do dữ liệu tiền lâm sàng hỗ trợ, "chúng tôi đề xuất các thuốc này có thể có tác dụng chống động kinh", ông nói. Cơ chế có khả năng nhất cho các tác dụng này là thông qua tác động toàn bộ lên hệ mạch máu não của các thuốc này, ông Sindhu cho biết. "Nguyên nhân phổ biến nhất của co giật và động kinh ở người lớn tuổi là bệnh mạch máu não, tiếp theo là bệnh lý thoái hóa thần kinh." Ông lưu ý rằng những loại thuốc này đã được chứng minh là giảm nguy cơ sa sút trí tuệ tổng thể, làm chậm quá trình thoái hóa thần kinh và cải thiện viêm thần kinh. Hiện tại còn quá sớm để đề nghị các bác sĩ kê đơn GLP-1 RAs cho tất cả bệnh nhân lớn tuổi để ngăn ngừa động kinh. Tuy nhiên, với những bằng chứng khích lệ này, họ có thể cân nhắc nhóm thuốc này ở những bệnh nhân có yếu tố nguy cơ mạch máu não, ông Sindhu cho biết. Các phiên bản generic của thuốc ức chế DPP-4 và một số thuốc ức chế SGLT2 đã có sẵn hoặc đang xuất hiện, ông nói thêm. "Theo như tôi biết, chỉ có một loại GLP-1 agonist generic hiện có sẵn." Thú vị và Đầy Hứa Hẹn Bình luận về nghiên cứu này, Tiến sĩ Daniel M. Goldenholz, phó giáo sư thần kinh học tại Trung tâm Y tế Beth Israel Deaconess, Boston, cho biết cách tiếp cận phân tích tổng hợp này "rất thú vị" và các kết quả "có vẻ đầy hứa hẹn."

Các nhà nghiên cứu giải quyết câu hỏi liệu việc giảm mức glucose ở những bệnh nhân lớn tuổi này có giảm nguy cơ hoặc trì hoãn sự phát triển của động kinh hay không, và kết quả của họ cho thấy câu trả lời cho câu hỏi đó "có lẽ là có," ông Goldenholz nói. "Đây là một câu hỏi rất quan trọng khi mà chúng ta ngày càng phát hiện ra rằng các yếu tố nguy cơ tim mạch dường như là một yếu tố nguy cơ độc lập cho sự phát triển của động kinh." Tuy nhiên, ông cảnh báo rằng cần một nghiên cứu tiến cứu với dữ liệu chính xác hơn để có câu trả lời chắc chắn hơn cho câu hỏi đó. "Đặc biệt, sự phát triển của động kinh cần được định nghĩa chính xác trên tất cả bệnh nhân và được theo dõi trong thời gian dài hơn để đảm bảo tất cả các trường hợp đều được ghi nhận," ông lưu ý.

Nguồn: https://www.medscape.com/viewarticle/glp-1s-may-cut-risk-late-onset-epilepsy-2024a1000nbe

Người dịch: Phạm Thị Quỳnh Yên

Người duyệt: Nguyễn Thị Thùy Trang