Oxytocin là một hormon được sản xuất từ tuyến yên trong não bộ. Có một số nghiên cứu khác nhau tập trung vào động vật giúp các nhà khoa học bước đầu nhận thức về ảnh hưởng của oxytocin. Họ phát hiện ra rằng hormon này giúp tăng cường…, và khởi phát cách cư xử của phụ nữ đối với đứa con mới sinh. Hormon này được giải phóng bởi phụ nữ trong lúc sinh con, tạo mối gắn kết giữa bà mẹ và đứa trẻ. Ít có chất hóa học nào có một danh tiếng tích cực như oxytocin, thỉnh thoảng được xem như ‘hormon tình yêu’. Nó đã được khẳng định rằng làm cho con người trở nên tin tưởng hơn, cảm thông hơn, hào phóng và hợp tác hơn. Tuy nhiên chúng ta cần thừi gian để khẳng định nó hoàn toàn theo hướng lạc quan. Một số học thuyết mới đã chỉ ra rằng tác động của nó rất biến đổi phụ thuộc vào cá nhân và hoàn cảnh, và nó có thể ảnh hưởng các mối quan hệ xã hội của chúng ta theo hướng tích cực hơn hoặc xấu hơn.

Vai trò của oxytocin trong cách cư xử của con người xuất hiện lần đầu vào năm 2015. Trong một thí nghiệm nổi bật, Markus Heinrichs và đồng nghiệp ở đại học Freiburg, Đức, đã yêu cầu những người tình nguyện àm một việc mà trong đó họ đầu tư tiền bạc với một người mà không đảm bảo là chân thực. Đội nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người tham gia đã hít hơi oxytocin qua một ống hít thì đầu tư nhiều tiền bạc hơn những người bị thay thế bởi một ống placebo. Nghiên cứu này là hiểu biết đầu tiên về tác động của oxytocin trong mối tương tác giữa con người. ‘Trong khoảng 8 năm, đó là một lĩnh vực yên lặng, bây giờ, mọi người đều thích nó’ Heinrichs nhớ lại. Những nghiên cứu tiếp theo cũng chỉ ra rằng sau khi được áp dụng oxytocin, con người trở nên từ thiện hơn, tốt hơn trong việc đọc cảm xúc và gương mặt của người khác. Như vậy những kết quả này đều đưa ra cái nhìn một cách rộng rãi về khía cạnh tích cực của oxytocin trong xã hội con người.

Tuy nhiên sau một số năm những nghiên cứu đối lập bắt đầu xuất hiện. Simon Shamay- Tsoory ở đại học Haifa, Israel, đã phát hiện ra rằng khi những người tình nguyện chơi một trò cạnh tranh, những người hít hormon thể hiện cảm giác thỏa mãn hơn khi chiến thắng, và thể hiện sự ghen tị nhiều hơn khi bị thua. Hơn thế nữa, việc áp dụng oxytocin cũng đưa lại những kết quả trái ngược phụ thuộc vào vị trí của con người. Jennifer Bartz từ đại học New York đã chỉ ra rằng, oxytocin cải thiện khả năng đọc cảm xúc của con người, nhưng chỉ khi họ hòa đồng vào xã hội. Nghiên cứu của cô cũng chỉ ra rằng oxytocin thực tế làm giảm sự hợp tác giữa những người mà lo lắng và nhạy cảm.

Một phát hiện khác nữa là tác động của oxytocin phụ thuộc vào người mà chúng ta tương tác với. Nghiên cứu tiến hành bởi Carolyn DeClerck của Đại học Antwerp, Bỉ, cũng phát hiện ra rằng những người nhận được một liều oxytocin thì thực tế trở nên ít hợp tác hơn khi đối xử với những người lạ hoàn toàn. Cũng đồng thời, Carsten De Dreu ở đại học Amsterdam, Netherlands phát hiện ra rằng những tình nguyện viên được đưa oxytocin thể hiện xu hướng tích cực: người Hà Lan trở nên nhanh chóng liên kết những từ ngữ tích cực với tên người Hà lan hơn là tên ngoại quốc, ví dụ. Theo De Dreu, oxytocin làm cho con người quan tâm tới các chu trình xã hội và đấu tranh chống lại các mối nguy bên ngoài. Như vây, dường như là oxytocin làm mạnh hơn về một xu hướng, hơn là thúc đẩy sự tốt bụng nói chung như những nghiên cứu trước đó.

Có những dấu hiệu của những học thuyết từ khởi đầu. Bartz đã chỉ ra rằng hầu hết một nửa của những kết quả nghiên cứu hiện tại, oxytocin dường như ảnh hưởng chỉ một số cá nhân riêng lẻ hoặc một số tình huống. Khi các nhà nghiên cứu không có chú ý vào những nghiên cứu như vậy, bây giờ sự nghiên cứu oxytocin một cách kĩ càng hơn đã đẩy sự đầu tư này xuống. Đối với Bartz, chìa khóa để hiểu về hormon này nằm ở việc chỉ ra chức năng của nó hơn là liệt kê nó với vô vàn tác dụng. Một vài học thuyết không phải là độc nhất. Oxytocin giúp giảm bớt sự lo lắng và nỗi sợ hãi. Nhưng nó có thể tạo động lực cho con người tìm kiếm những mối quan hệ xã hội. Nhà khoa học tin rằng oxytocin hoạt động như một chất hóa học tỏa sáng trong các đầu mối xã hội- thay đổi trong điệu bộ cử chỉ, cái nháy mắt, hay chiều sâu trong giọng nói, làm cho con người gắn kết hơn với môi trường xã hội của họ. Điều này giải thích tại sao nó làm cho chúng ta nhìn vào mắt người khác sâu hơn và cải thiện khả năng đọc cảm xúc người khác. Nhưng nó cũng có thể làm cho mối quan hệ trở nên tồi tệ hơn đối với những người quá nhạy cảm hoặc có xu hướng tiếp nhận các đầu mối xã hội một cách thiếu tích cực.

Có thể chúng ta không nên ngạc nhiên rằng câu chuyện về oxytocin đang trở nên khó hiểu. Hormon này được tìm thấy ở mọi nơi từ octopuse tới sheep, và gốc rễ tiến hóa của nó có thể là hàng triệu năm trước.’Đó là một phân tử rất đơn giản và cổ xưa hoạt động cho nhiều chức năng khác nhau’ Sue Carter ở đại học Chicago đã phát biểu. ‘Nó ảnh hưởng đến những phần của bộ não như amygdala, cho nên dường như nó có khá nhiều tác động lên mọi thứ’ Bartz đồng ý ‘Oxytocin có khả năng đã thực hiện một số chức năng cơ bản, nhưng khi bạn thêm vào đó những suy nghĩa cao hơn và các tình huống xã hội, những quá trình cơ bản này trở nên biến đổi khác nhau dựa trên sự khác nhau về con người và hoàn cảnh’