1. Phản ứng khi cơ thể dị ứng với thuốc:

Histamin là một chất có sẵn trong cơ thể dưới dạng liên kết tĩnh điện histamin- heparine không có hoạt tính. Khi có chất lạ vào cơ thể người dễ bị dị ứng, thì nối liên kết tĩnh điện này bị cắt đức, phóng thích histamin. Khi histamin được phóng thích tự do trong cơ thể, hiện tượng dị ứng sẽ xảy ra.

Dị ứng thuốc là khi dử dụng một loại thuốc nào đó, hệ miễn dịch bảo vệ cơ thể sẽ nhận biết ngay và tạo ra kháng thể đặc biệt Immunoglobin E (IgE) để chống lại chất lạ đó. Phản ứng tiếp theo của cơ thể với loại thuốc ấy sẽ kích hoạt một đáp ứng miễn dịch và giải phóng ào ạt histamin gây nổi mề đay, ngứa, nhức đầu, buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy, khó thở, nổi ban toàn thân, rối loạn ý thức... Cần lưu ý là histamin giải phóng ở đâu thì sẽ xảy ra phản ứng dị ứng ở cơ quan đó. Ví dụ như giải phóng ở cơ quan hô hấp làm co thắt khí phế quản gây nghẹ thở, lên hệ tiêu hóa làm co thắt cơ trơn...

Dị ứng thuốc không phụ thuộc vào liều lượng nên sẽ xảy ra dị ứng dù thuốc được dùng đúng liều. Đâu là những phản ứng không đoán trước được của hệ miễn dịch. CŨng có trường hợp dùng thuốc lần đầu an toàn nhưng những lần tiếp theo lại có thể bị dị ứng.

Phản ứng dị ứng có nhiều cấp khác nhau, từ sự kích ứng gây ngứa da, ngứa mắt, nổi ban, nổi mẩn đỏ trên da đến các tác động ở mức độ nhẹ như buồn nôn, ói mửa, thở khò khè, sưng môi, sưng lưỡi, sưng mặt,...Nặng hơn là phản ứng phản vệ gây khó thở, mạch nhanh, buồn nôn, tiêu chảy, ngất xỉu, xây xẩm, hồi hộp, đau bụng,... một số trường hợp nghiêm trọng, phản ứng dị ứng nặng xảy ra trên toàn cơ thể, có thể đe dọa tính mạng như tim mạch, sốc phản vệ gây trụy tim mạch. Nếu không được điều trị kịp thời, nguy cơ tử vong cao.

2. Các loại thuốc dễ gây dị ứng.

Một số loại thuốc dễ gây dị ứng có thể kể đến như: Những thuốc kháng sinh thường gây dị ứng gồm các nhóm: penicillin, ampicillin, streptomycin, sulfonamide...Những thuốc điều trị bệnh động kinh, thuốc giảm đau, kháng viêm, các thuốc có nguồn gốc từ chất đạm (protein, peptid) như các hormon...Các thuốc novocain, lidocain, vitamin C, vitamin B1 dạng thuốc tiêm, aspirin... đều có thể gây choáng phản vệ. Một số thuốc như thuốc cản quang có chứa iod, thuốc điều trị bệnh phong, thuốc điều trị đái tháo đường có gốc sulfamid, thuốc điều trị gout...cũng có thể gây ra dị ứng. Điều cần lưu ý là hiện tượng phản ứng chéo giữa thuốc gây dị ứng với thuốc khác cùng nhóm. Những người đã bị dị ứng với kháng sinh amoxicillin thì có thể bị dị ứng với các thuốc khác nằm cùng nhóm beta-lactam. Người đã dị ứng với aspirin cũng có thể bị dị ứng với các thuốc khác nằm trong nhóm thuốc kháng viêm không steroid (NSAID). Ngoài ra, các loại thuốc nhỏ mắt, nhỏ mũi, bôi ngoài da... cũng đều có khả năng gây các dị ứng tại chỗ và toàn thân.

Thuốc đông y cũng dễ gây dị ứng. Đây thực sự là điều đáng báo động vì người dân vẫn thường quan niệm thuốc đông y lành tính, mát, bổ và hợp với tạng người Việt. Trong mỗi thang thuốc có nhiều vị, mà mỗi vị lại có nhiều chất khác nhau đòi hỏi người bốc thuốc phải rất hiểu biết, uyên thâm trong lĩnh vực này. Bênh cạnh đó, người sử dụng thuốc đông y cũng có thể có nguy cơ nhiễm độc với các loại hóa chất bảo quản như: lưu huỳnh, phosphor, thuốc chống ẩm, mốc,...

3. Làm thế nào để phòng ngừa dị ứng thuốc?

Để phòng ngừa dị ứng thuốc, mọi người cần kiểm tra lại các yếu tố như: đã sử dụng loại thuốc nào lâu nhất và nhiều nhất, loại thuốc nào đã gây nên phảm ứng và các biểu hiện lâm sàng thế nào...Khi đã bị dị ứng loại thuốc nào thì tuyệt đối không được dùng loại thuốc đó nữa. Khi đi khám bệnh, phải thông báo cho bác sĩ hoặc dược sĩ biết những loại thuốc mà mình đã bị dị ứng trước đây và những loại thuốc hiện đang dùng để được hướng dẫn sử dụng thuốc hợp lý, an toàn.

Tình trạng dị ứng đối với một loại thuốc xảy ra ở những lần sau đều trầm trọng hơn lần trước. Việc dùng thuốc chống dị ứng chỉ mang tính chất tạm thời để giải trừ tác động của histamin trong cơ thể chứ không giải quyết được căn nguyên dị ứng, cách tốt nhất là phòng ngừa. Người bệnh cần tuân theo những quy tắc sau: Dùng thuốc điều trị bệnh theo đúng chỉ định của bác sĩ, không tự ý mua thuốc về dùng, không dùng thuốc theo sự mách bảo, không dùng đơn thuốc của người khác, theo dõi các phản ứng của cơ thể khi dùng thuốc.

Khi đang dùng thuốc, nếu xảy ra các phản ứng bất thường thì lập tức ngưng sử dụng thuốc đó và đến ngay cơ sở y tế gần nhất để có hướng xử trí kịp thời.