MHRA xác nhận vào ngày 18 tháng 3 năm 2021 rằng các bằng chứng không kết luận được sự hình thành cục máu đông là do vắc-xin COVID-19 AstraZeneca gây ra và đảm bảo rằng lợi ích của vắc-xin trong việc ngăn ngừa COVID-19 vượt xa nguy cơ huyết khối và mọi người nên tiếp tục dùng vắc-xin khi được cung cấp.

MHRA cho biết thêm rằng huyết khối tĩnh mạch xoang cùng với giảm tiểu cầu đã được báo cáo với tỉ lệ dưới một trong một triệu người được tiêm chủng cho đến nay ở Anh, nó có thể xảy ra một cách tự nhiên và mối liên hệ nhân quả với vắc-xin chưa thể thành lập. Tuy nhiên, họ sẽ tiếp tục theo dõi tình hình và để phòng ngừa, lời khuyên rằng bất kỳ ai bị đau đầu kéo dài hơn 4 ngày sau khi tiêm chủng, hoặc xuất hiện vết bầm tím ở các vị trí khác vị trí tiêm chủng, nên đi khám đã được đưa ra.

Mặt khác, EMA cũng điều tra các sự kiện và đưa ra kết luận vào ngày 18 tháng 3 năm 2021 rằng 'vắc-xin có thể liên quan đến những trường hợp rất hiếm là cục máu đông liên quan đến giảm tiểu cầu có hoặc không có chảy máu, bao gồm cả những trường hợp hiếm gặp cục máu đông trong mạch máu não. EMA tuyên bố rằng mối liên hệ nhân quả với vắc-xin là "chưa được chứng minh nhưng có thể xảy ra" và đáng được phân tích thêm. Tuy nhiên, họ cũng cam đoan rằng lợi ích của việc chủng ngừa CoViD vẫn lớn hơn rủi ro mặc dù có thể có mối liên hệ với các cục máu đông hiếm gặp với tiểu cầu trong máu thấp. Họ cũng đảm bảo tiếp tục theo dõi tình hình và xem xét thêm về nguy cơ huyết khối với các vắc-xin CoViD khác.

EMA cũng đã thực hiện các biện pháp bổ sung để đưa thông tin về nguy cơ huyết khối trong bản tóm tắt đặc tính sản phẩm (SmPC) của vắc xin và tờ rơi thông tin sản phẩm. Hơn nữa, EMA đã đưa ra cảnh báo cho bệnh nhân và các chuyên gia chăm sóc sức khỏe để cảnh giác. EMA cũng đã công bố một danh sách mở rộng các triệu chứng mà nếu thấy dai dẳng sau 3 ngày tiêm chủng, bệnh nhân nên tìm kiếm sự trợ giúp y tế kịp thời. Danh sách các triệu chứng bao gồm khó thở, đau ở ngực hoặc dạ dày, sưng hoặc lạnh ở cánh tay hoặc chân, nhức đầu dữ dội hoặc mờ mắt, chảy máu dai dẳng, nhiều vết bầm tím nhỏ, đốm đỏ hoặc tía hoặc mụn máu dưới da. EMA kêu gọi các chuyên gia chăm sóc sức khỏe cảnh giác với nguy cơ huyết khối tắc mạch tiềm ẩn ở những người được tiêm chủng.

Có báo cáo về các kháng thể hiện diện ở bệnh nhân CoViD-19 kích hoạt tiểu cầu và bệnh nhân giảm tiểu cầu sau khi tiêm vắc-xin CoViD cho thấy đáp ứng thuận lợi với các liệu pháp điều trị giảm tiểu cầu miễn dịch (corticosteroid và IVIG). Chúng tôi đã đề xuất một cơ chế có khả năng xảy ra vào ngày 15 tháng 3 năm 2020 rằng vắc-xin CoViD-19 có thể lây nhiễm tấn công vào tiểu cầu và tế bào megakaryocyte kích hoạt dịch mã mRNA và hậu quả là tổng hợp protein tăng đột biến trong nội bào. Điều này có thể dẫn đến phản ứng tự miễn dịch chống lại tiểu cầu và bạch cầu megakaryocytosis, dẫn đến hiện tượng thực bào lưới nội mô và ly giải tế bào T CD8 + trực tiếp. Hậu quả là giảm tiểu cầu có thể dẫn đến chảy máu trong và đông máu tự phát. Vào ngày 19 tháng 3 năm 2020, các nhà khoa học từ Oslo đã xác định được một loại kháng thể từ những cá nhân được tiêm chủng mà họ nghi ngờ là nguyên nhân tấn công các tiểu cầu và gây ra các biến cố huyết khối gần đây. Nghiên cứu này cũng ủng hộ giả thuyết rằng vắc-xin di truyền CoViD có thể có vai trò trực tiếp trong việc thúc đẩy phản ứng tự miễn dịch chống lại các tiểu cầu gây ra biểu hiện lâm sàng trong giảm tiểu cầu, xuất huyết và đông máu.

Vắc xin là một trong những khám phá tuyệt vời của y học. Tuy nhiên, vắc xin di truyền là loại vắc xin mới và việc đánh giá tính an toàn lâu dài của chúng là chìa khóa để xác định nhóm đối tượng có khả năng chống chỉ định, ví dụ, bệnh nhân có tiền sử rối loạn máu, giảm tiểu cầu trong quá khứ hoặc hiện tại hoặc các bệnh lý miễn dịch đã có từ trước.

Nguồn: https://joppp.biomedcentral.com/articles/10.1186/s40545-021-00315-w

Merchant, Hamid A. "CoViD vaccines and thrombotic events: EMA issued warning to patients and healthcare professionals." Journal of Pharmaceutical Policy and Practice 14, no. 1 (2021): 1-2.

Người dịch: Nguyễn Thị Thúy An

Người duyệt: Nguyễn Công Kính