TƯƠNG TÁC THUỐC: MỨC ĐỘ NGUY HIỂM CỦA NƯỚC ÉP BƯỞI

Thuốc có thể tương tác với các loại thuốc khác, cả theo toa và không kê đơn, nhưng bạn có biết rằng thuốc cũng có thể tương tác với thực phẩm, đồ uống và thảo dược không? Một loại thực phẩm, đồ uống, thuốc hoặc thảo mộc có thể làm giảm hoặc tăng tác dụng của thuốc, ngăn không cho nó hoạt động, hoặc tăng hoặc giảm tác dụng phụ của thuốc. Tác dụng phụ mới có thể xuất hiện từ một tương tác. Hãy chắc chắn rằng bác sĩ và dược sĩ của bạn biết tất cả các loại thuốc và thảo dược bạn đang dùng. Nếu bạn lo ngại rằng một loại thực phẩm hoặc đồ uống có thể ảnh hưởng đến một loại thuốc bạn đang dùng, hãy nói chuyện với bác sĩ hoặc dược sĩ của bạn.

1. Tác dụng của bưởi

Bưởi là trái cây có múi được rất nhiều người ưu thích bởi bưởi có tác dụng rất tốt cho sức khỏe. Ăn bưởi có rất nhiều lợi ích cho sức khỏe như: làm giảm cholesterol trong máu, chống cao huyết áp, ngăn ngừa ung thư...Mặt khác ngoài múi bưởi dùng để ăn người ta có thể tận dụng những phần khác từ trái bưởi  như: lá bưởi, hoa bưởi, cùi trắng, vỏ xanh, hạt bưởi... để sử dụng trong chế biến thực phẩm hay chữa bệnh.  Ví dụ như: Cùi trắng dùng để làm mứt, nấu chè, vỏ xanh của bưởi dùng gội đầu, sản xuất tinh dầu từ hoa bưởi...Trong đông y cho rằng bưởi có công hiệu lợi cho dạ dày, là thực phẩm tiêu hóa, trị hen suyễn, giải rượu.

Theo nghiên cứu phát hiện, bưởi còn chứa nhiều thành phần chất như protein, chất béo, carbohydrate, chất xơ, hàm lượng vitamin C phong phú, vitamin B2, viatamin P, carotene, insulin… và nguyên tố vi lượng như canxi, kali, phốt pho, sắt… nên rất có lợi cho cơ thể.

Hình ảnh minh họa

2. Tương tác của bưởi và những lưu ý

Sự tương tác giữa thực phẩm và thuốc này có thể là một mối lo ngại. Shiew Mei Huang - Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) nhấn mạnh và cho biết, FDA đã yêu cầu cần có cảnh báo đối với một số thuốc kê đơn và không kê đơn (OTC) đường uống về sự tương tác bất lợi với nước bưởi hoặc ăn bưởi trong khi dùng thuốc.

Bưởi là một loại thực phẩm phổ biến có thể ảnh hưởng đến hơn 50 loại thuốc khác nhau bằng cách ảnh hưởng đến hoạt động hoặc sự trao đổi chất của chúng. Bản chất của sự tương tác khác nhau. Trái cây có thể làm tăng nồng độ trong máu của một số loại thuốc, như statin. Trong các trường hợp khác, như với thuốc kháng histamine fexofenadine (Allegra), nước bưởi và bưởi làm giảm cả nồng độ trong máu của thuốc và hiệu quả của nó.

Một tổng quan về các tương tác thuốc nghiêm trọng sẽ không hoàn chỉnh nếu không nhắc đến nước ép bưởi, loại nước ép có thể làm tăng nồng độ thuốc do cản trở chuyển hóa thuốc, chủ yếu do các chất trong nước ép bưởi làm ức chế enzym CYP3A4 chuyển hóa thuốc ở ruột non. [18] Chất ức chế làm giảm chuyển hóa lần đầu của các loại thuốc sử dụng hệ thống CYP3A4 ở đường ruột, do đó làm tăng sinh khả dụng và nồng độ tối đa của thuốc trong huyết tương của các cơ chất chuyển hóa của CYP3A4. Tác dụng của nước ép bưởi lên quá trình chuyển hóa thuốc đáng kể nhất đối với các loại thuốc bị chuyển hóa lần đầu qua gan cao (ví dụ: felodipin, amiodarone). [18] Các thuốc quan trọng khác cũng bị ảnh hưởng bởi nước ép bưởi như một số thuốc nhóm statin (simvastatin và lovastatin là nhiều nhất, atorvastatin thì ở một mức độ nào đó, nhưng không ảnh hưởng nếu là pravastatin), cyclosporine, amlodipine và nifedipine. Tương tác giữa simvastatin, verapamil và nước éo bưởi cũng là một tương tác nghiêm trọng.

Những lưu ý quan trọng khi ăn bưởi, những nhóm người có đặc điểm sau không nên ăn bưởi

Bệnh nhân tiêu chảy có hệ tiêu hóa kém không nên ăn bưởi

Bưởi có tính lạnh, khiến cho người bị tiêu chảy ăn vào sẽ càng nghiêm trọng. Do vậy, nếu trong người yếu thì không nên ăn nhiều bưởi. Thông thường người ta chỉ dùng bưởi để hạ nhiệt, hạ quá mức cũng sẽ gây ra triệu chứng đau bụng...

Người đang dùng những loại thuốc dưới đây không nên ăn bưởi

- Thuốc kháng sinh: bao gồm những tên thuốc như: clarithromycin, erythromycin, troleandomycin.

Thuốc chống lo âu: alprazolam, buspirone, midazolam, triazolam. - Thuốc chống loạn nhịp tim: amiodarone, quinidine.

 - Thuốc chống đông: warfarin. - Thuốc chống động kinh: carbamazepine (carpatrol, tegretol).

 - Thuốc kháng nấm: itraconazole. - Thuốc trị giun sán: albendazole.

 - Thuốc kháng histamine: fexofenadine. - Các thuốc kháng ung thư: cyclophosphamide, tamoxifen, vinblastine, vincristine.

- Thuốc trị ho: dextromethorphan.
- Thuốc kháng virút: amprenavir, indinavir, ritonavir, saquinavir, thuốc điều trị HIV/AIDS.

 - Thuốc ức chế kênh calcium trong điều trị cao huyết áp: diltiazem, felodipine, nicardipine, nifedipine, nimodipine, nisoldipine.

 - Thuốc trị rối loạn cương dương: sildenafil, tadalafil.

 - Thuốc ức chế miễn dịch: cyclosporine, sirolimus, tacrolimus. - Thay thế hormone: cortisol, estradiol, methylprednisolone, progesterone, testosterone.

- Thuốc trị bệnh tuyến tiền liệt: finasteride.

- Thuốc giảm béo: Bệnh nhân có lượng mỡ trong máu cao nếu dùng một cốc nước ép bưởi để uống một viên thuốc giảm béo thì có thể dẫn đến hiện tượng đau cơ, thậm chí là dẫn đến bệnh về thận.
- Thuốc chống dị ứng: Một số bệnh nhân trong thời kỳ sử dụng thuốc chống dị ứng nhất định, nếu ăn bưởi hoặc là uống nước ép bưởi, nhẹ thì có thể gây ra đau đầu, tim đập mạnh, loạn nhịp tim…, nghiêm trọng có thể dẫn đến đột tử.
- Ngoài ra, còn một số thành phần khi kết hợp với bưởi có thể gây ra tác dụng phụ như: Dung dịch Cyclosporine, chất caffeine, canxi đối kháng, Cisapride... Uống một cốc nước ép bưởi, cùng với các thành phần có chứa trong thuốc có thể gây ra tác dụng phụ nếu sử dụng cùng nhau trong vòng 24 giờ đồng hồ.
Do vậy, các chuyên gia sức khỏe khuyên rằng, bệnh nhân đang sử dụng thuốc, đặc biệt là người già, tốt nhất là không nên ăn bưởi và uống nước ép từ bưởi. Dù ăn hoặc uống nước ép bưởi vài giờ trước hoặc sau khi bạn uống thuốc vẫn có thể còn nguy hiểm, vì vậy tốt nhất là tránh hoặc hạn chế loại thực phẩm này.

Người hút thuốc lá, uống bia, rượu hoặc các loại nước uống có chứa ethanol.

Thông thường phải sau 48h thôi không dùng thuốc (hút thuốc, uống rượu..) mới được ăn bưởi hoặc uống nước bưởi, bởi vì trong nước bưởi có chứa chất Puranocoumarin làm tăng giáng hoá Cyt P450 (men ruột) gây nên những tác dụng như: Làm thay đổi tác dụng của thuốc hoặc làm tăng độc tính của thuốc, của nicotin, ethanol, hại cho sức khoẻ.

Bảng tương tác thuốc và giải pháp

Nguồn tham khảo:

https://www.fda.gov/consumers/consumer-updates/avoiding-drug-interactions

https://www.fda.gov/consumers/consumer-updates/grapefruit-juice-and-some-drugs-dont-mix

https://suckhoedoisong.vn/tuong-tac-bat-loi-cua-nuoc-buoi-voi-mot-so-loai-thuoc-n134508.html

https://www.medicinenet.com/drug_interactions_of_foods_herbs/article.htm