DUNG DỊCH THUỐC

Kỹ thuật điều chế nước khử khoáng:

Nước khử khoáng là nước tinh khiết, được loại sạch các tạp chất ion trong nước bằng phương pháp dùng các chất hấp phụ trao đổi ion.

Đặc điểm của nước khử khoáng, khác với nước cất là có độ tinh khiết hóa học cao, hàm lượng các tạp chất ion thấp (nhất là các ion kim loại) nhưng không vô khuẩn. Nước khử khoáng đã được ghi vào chuyên luận của một số Dược điển. Hiện nay, nước khử khoáng được dùng phổ biến, thay nước cất để điều chế một số dạng thuốc trong kỹ thuật bào chế như các thuốc dùng ngoài, thuốc uống.

Các chất hấp phụ trao đổi ion được gọi là các ionit. Ionit vô cơ ít được sử dụng vì dung lượng trao đổi ion thấp. Ionit vô cơ thiên nhiên như các Bentonit, Zeoit... Ionit vô cơ tổng hợp như aluminosilic gắn với kim loại kiềm thổ có tên gọi Permutit. Các ionit hữu cơ thường được sử dụng rộng rãi vì có dung lượng trao đổi ion lớn, được tổng hợp bằng phương pháp ngưng tụ, trùng hợp như Wolfatit, Amberlit, Dower...

* Cấu tạo của các ionit:

Bao gồm 2 phần: Khung không tan trong nước và các nhóm hoạt động. Phần khung không tan có đặc tính trương nở trong nước, tạo độ xốp, tăng bề mặt tiếp xúc của các hạt nhựa ionit với nước, các nhóm hoạt động được gắn trên bề mặt của khung có khả năng trao đổi các ion.

Dung lượng trao đổi các ion phụ thuộc vào số nhóm hoạt động và độ xốp trương nở của các ionit.

Các ionit có khả năng hấp phụ, trao đổi các cation trong nước gọi là cationit, hấp phụ trao đổi các anion gọi là các anionit.

Các cationit là các acid mạnh (với nhóm hoạt động là –SO3H) hoặc acid yếu (với nhóm

–COOH, -OH phenol). Các anionit là các base mạnh (với nhóm hoạt động amoni bậc

4) hoặc base yếu (với nhóm base amin bậc thấp).

Cơ chế làm sạch các tạp chất ion trong nước của quá trình điều chế nước khử khoáng là sự hấp phụ trao đổi ion trên bề mặt rắn – lỏng, giữa các hạt ionit và nguồn nước. Quá trình trao đổi ion thường diễn ra qua hai giai đoạn: các ion trong dung dịch khuếch tán, tập trung một số lớn các ion trên bề mặt chất trao đổi ion, do lực hút với nhóm phân cực trên bề mặt, tiếp sau đó là quá trình trao đổi các ion.

Nguyên tắc của phương pháp điều chế nước khử khoáng là cho nước đi qua cột chứa cationit và anionit, để giữ lại các ion.

Khi đi qua các cột cationit dưới dạng acid (dạng hoạt động) các cation bị hấp phụ và trao đổi với H+ vào dung dịch theo các quá trình sau:

R- H+ + Na+ + Cl- à R- Na+ + H+ + Cl-

2 R^- H⁺ + Ca²⁺ + 2HCO3- àR2- Ca²⁺ + 2H⁺ + 2HCO3-

Khi tiếp tục đi qua cột anionit dưới dạng kiềm (dạng hoạt động ) các anion bị hấp phụ và trao đổi ion OH- vào dung dịch, để tạo thành nước tinh khiết và trung tính.

R⁺OH^- + H⁺ + Cl^- àR⁺Cl^- + H2O

2R⁺OH^- + 2H⁺ + SO42- à R2+SO42- + 2 H2