CA LÂM SÀNG:

Một bé gái 10 tuổi với tình trạng bệnh hen khó kiểm soát được đưa tới khoa cấp cứu với triệu chứng hơi thở ngắn nghiêm trọng và sự thở khò khè khi hít vào và thở ra có thể nghe rõ. Cô bé trông nhợt nhạt, không thể nằm xuống được, và dường nhủ cực kì sợ hãi. Mạch đập là 120 bpm và nhịp thở 32/phút. Mẹ cô bé nói rằng cô bé vừa mới mắc cúm nhẹ và đã đỡ từ chiều này. Cô bé sử dụng liệu pháp hít (albuterol) nhưng chỉ khi nào thực sự cần thiết vì bố mẹ cô lo sợ rằng cô bé sẽ bị lệ thuộc vào thuốc. Cô bé đã sử dụng thêm 2 liều hít ngay trước khi đến bệnh viện, nhưng “thuốc hít dường như không có tác dụng”. Sự điều trị nào nên được đưa ra trong trường hợp khẩn cấp này? Sự điều trị lâu dài cho cô bé nên được thay đổi như thế nào?

TRẢ LỜI:

Bệnh nhân này đang thể hiện những tác động không ổn định của nhiễm khuẩn đường thở của bệnh hen, và bố mẹ bệnh nhân đang thể hiện nỗi sợ hãi thông thường (và nguy hiểm) với thuốc giãn phế quản hay thuốc hít steroid. Bệnh nhân có nguy cơ về việc ngưng thở, bao gồm những dấu hiệu như không thể nằm xuống được, nỗi sợ hãi của bệnh nhân, và đặc biệt là chứng loạn nhịp tim nhanh – điều mà không thể kiểm soát được với liều dùng tối thiểu của albuterol mà cô bé đang dùng. Những bước tiếp theo ngay lập tức để quản lý dòng thở oxy và bắt đầu khí dung hóa albuterol là rất cần thiết và quan trọng. Việc thêm ipratropium (Atrovent) vào liệu pháp khí dung là cần thiết. Bệnh nhân cũng nên được tiêm thêm một thuốc corticosteroid (0.5-1.0 mg/kg đối với methylprednisolon). Cũng nên có một đơn vị chăm sóc đặc biệt để theo dõi bệnh nhân, bởi một người bệnh mệt mỏi với các triệu chứng khó thở nghiêm trọng có thể nhanh chóng rơi vào trạng thái ngưng thở rất nhanh, và việc đặt ống thở là rất khó khăn. May mắn là hầu hết bệnh nhân được điều trị ở phòng cấp cứu bệnh viện đều thể hiện tốt. Tỷ lệ tử vong của bệnh hen là rất hiếm (ít hơn 5000 trường hợp mỗi năm trong khoảng 20 triệu người mắc bệnh hen ở Mỹ), và thường xảy ra ngoài bệnh viện. Cứ cho là bệnh nhân này được hồi phục, thì cô bé cũng cần sự điều chỉnh trong liệu pháp điều trị trước khi ra viện. Nhà tiên tri mạnh mẽ nhất cho những đợt tấn công nghiêm trọng của bệnh hen chính là sự xảy ra của chúng trong quá khứ. Vì vậy, bệnh nhân này cần được bắt đầu sự kiểm soát dài hạn, đặc biệt corticosteroid dạng hít, và cần được hướng dẫn kế hoạch hành động để kiểm soát các triệu chứng nghiêm trọng. Điều này rất đơn giản chỉ cần khuyên cô bé và bố mẹ cô bé rằng nếu cô bé có một sự tấn công nghiêm trọng có thể nguy kịch thì cô bé nên sử dụng 4 liều albuterol liên tiếp mỗi 15 phút, và nếu sự điều trị đầu tiên không có kết quả thì cô bé tiếp tục sử dụng 4 liều nữa trong khi được vận chuyển tới phòng cấp cứu. Cô bé cũng nên được chỉ định prednison, với hướng dẫn sử dụng là 40-60 mg đường uống cho cơn hen nghiêm trọng, và không cần đợi đến khi thuốc phát huy tác dụng nếu vẫn còn các triệu chứng thở ngắn sau khi hít albuterol. Hen phế quản là một bệnh mãn tính, và để chăm sóc tốt đòi hỏi sự theo dõi sát sao, sự sáng tạo trong mối quan hệ bệnh nhân- nhà cung cấp cho sự quản lý tối ưu nhất.

(Trích “ Basic and Clinical Pharmacology 12^th Edition”)