Một số cây thuốc tiêu biểu trong họ

1. Súng (hay còn gọi là Súng lam): tên khoa học: Nymphaea nouchali Burm. f. (Nymphaea stellata Willd.). Dùng chữa các trạng thái kích thích tình dục, hội chứng mất ngủ, viêm thận, viêm bàng quang.

2. Súng trắng: Nymphaea pubescens Willd.. Thân rễ dùng chữa bệnh trĩ, lỵ. Hoa dùng làm thuốc trợ tim.

3. Súng đỏ: Nymphaea rubra Roxb. ex Salisb.. Thân rễ chữa tiêu chảy, đầy hơi, trĩ. Nước sắc của hoa trị nhịp tim nhanh.

Những đặc điểm chung

Thân: thân cỏ ở nước, sống nhiều năm. Thân rễ to, vùi dưới bùn, mang lá và hoa; có ống nhựa mủ, nhựa mủ khi ra gió đặc lại thành sợi.

Lá: to, nổi trên mặt nước, có cuống dài. Phiến lá hình khiên hoặc hơi tròn với một khuyết hình tim nơi gắn cuống lá. Không có lá kèm.

Hoa: riêng lẻ, to, lưỡng tính, đều, có cuống dài. Đế hoa thường lồi hay rất dài, tận cùng bằng một mặt lõm mang các lá noãn. Bao hoa: thường gồm một số lớn phiến xếp theo đường xoắn ốc. Các phiến bên ngoài màu xanh dạng lá đài, các phiến ở trong dạng cánh hoa. Bộ nhị: nhiều nhị xếp xoắn ốc nối tiếp đường xoắn của tràng. Hạt phấn một rãnh. Bộ nhụy: Lá noãn nhiều (5–35) dính liền nhau thành bầu trên, bầu giữa hay bầu dưới.

Quả: khô, không mở. Ở Súng, sau khi thụ phấn, bao hoa và nhị rụng, hoa chìm xuống nước và tạo quả chứa rất nhiều hạt. Hạt có áo hạt, nội nhũ và ngoại nhũ.